Według nowej regulacji postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa (dochodzenia – art. 325a § 2 kpk) mogą zaskarżyć: pokrzywdzony, instytucja wymieniona w art. 305 § 4 i osoba zawiadamiająca o przestępstwie jeśli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw. Według aktualnie obowiązującej regulacji osobie zawiadamiającej o  przestępstwie zażalenie nie przysługuje.

Zmiana dotyczy także kręgu osób uprawnionych do zaskarżenia postanowienie o umorzeniu śledztwa (dochodzenia). Oprócz pokrzywdzonego i podejrzanego (stron) postanowienie będą mogli również zaskarżyć: instytucja wymieniona w art. 305 § 4, a także  osoba zawiadamiająca o przestępstwie jeśli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw.

Wskazana zmiana rozszerza możliwości kontroli kluczowych postanowień w postępowaniu przygotowawczym, przyznając uprawnienie do ich zaskarżania osobom, które chociaż formalnie nie są pokrzywdzonymi to sfera ich praw jest naruszona przestępstwem. Nowelizacja ma szczególne znaczenie przy takich przestępstwach jak składanie fałszywych zeznań, czy przedstawienie fałszywych opinii, gdzie ochronie podlega dobro wymiaru sprawiedliwości (osoba której sfera praw została dotknięta takimi fałszywymi zeznaniami lub opinią nie jest pokrzywdzonym), inny przykład to przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów. We wszystkich takich wypadkach osoby dotknięte skutkami takich przestępstw będą mogły samodzielnie zaskarżać niekorzystne dla siebie decyzje.

Senat uchwałą z dnia 7 marca 2013 r. zgłosił poprawki do przyjętego przez Sejm projektu, które mają na celu doprecyzowanie rozwiązań w zakresie katalogu uprawnionych do złożenia zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania. Poprawkami Senatu zajmie się Sejm.