Zmiany wprowadzone omawianą ustawą idą w kierunku ułatwienia obywatelom podejmowania inicjatyw w ramach tzw. trzeciego sektora.

Podstawowa zmiana wprowadzana ustawą nowelizującą dotyczy ułatwień już na etapie rejestracji stowarzyszenia. Nowelizacja wychodzi bowiem naprzeciw długoletnim oczekiwaniom środowisk obywatelskich, zmniejszając znacząco wymaganą ustawowo minimalną liczbę członków-założycieli stowarzyszenia (z dotychczasowych 15, co stanowiło poważną barierę dostępu do tej formy aktywności obywatelskiej, do zaledwie 7 osób aktualnie).

Kolejną pozytywną zmianą jest skrócenie długiego, bo aż trzymiesięcznego terminu rozpoznawania przez sądy wniosków o rejestrację stowarzyszeń w Krajowym Rejestrze Sądowym. Obecnie do rozpatrywania takich wniosków zastosowanie znajdzie krótszy, tygodniowy termin przewidziany w ustawie o KRS.
Usprawnieniu oraz przyspieszeniu procesu rejestracji stowarzyszeń służyć ma ponadto likwidacja dotychczasowego prewencyjnego nadzoru starosty, którego zadaniem było dotąd badanie statutów powstających stowarzyszeń i szeroka możliwość zgłaszania do nich uwag, co w praktyce znacząco przedłużało procedurę rejestracji. Aktualnie, jedynym podmiotem uprawnionym do weryfikacji poprawności statutu stowarzyszenia będzie sąd, na który ustawa nakłada obowiązek poinformowania starosty o treści statutu, lecz już po zarejestrowaniu organizacji.

Na kluczowe zmiany zdecydował się ustawodawca w ramach przepisów normujących tzw. stowarzyszenia zwykłe. Ustawa nadaje im tzw. ułomną osobowość prawną, której dotąd były one pozbawione. Jest to równoznaczne z przyznaniem takim stowarzyszeniom uprawnienia do nabywania we własnym imieniu praw, w tym własności i innych praw rzeczowych, zaciągania zobowiązań, pozywania i bycia pozywanym. Stowarzyszenia zwykłe nadal będą mogły być założone przez co najmniej trzy osoby. Wprowadzono również odpowiedzialność członków stowarzyszenia zwykłego za jego zobowiązania bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi członkami oraz ze stowarzyszeniem. Odpowiedzialność ta powstaje przy tym z chwilą, gdy egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna.

Nowelizacja otworzyła również stowarzyszeniom zwykłym drogę do dotacji i finansowania ich działalności z darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia czy publicznej ofiarności. Możliwe będzie zarejestrowanie takiego stowarzyszenia jako organizacji pożytku publicznego uprawnionej do uzyskiwania 1% podatku dochodowego. Niezmienne pozostaną natomiast ograniczenia w zakresie prowadzenia przez stowarzyszenia zwykłe działalności gospodarczej, odpłatnej działalności pożytku publicznego, zrzeszania osób prawnych oraz tworzenia terenowych jednostek organizacyjnych.

Warto również odnotować, iż nowelizacja wprowadziła także możliwość wynagradzania osób pracujących w stowarzyszeniu, np. członków jego zarządu, za czynności wykonywane w związku z pełnioną przez te osoby funkcją.

Podstawa prawna: ustawa o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw z dnia 25 września 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1923)