Sąd orzeka w wyroku o tym kto, na czyją rzecz oraz w jakiej wysokości ma uiszczać koszty utrzymania małżonka lub krewnego.

Często od wniesienia pozwu do uzyskania prawomocnego wyroku mija dość długi czas, dlatego też ustawodawca zdecydował, iż sąd może na wniosek zainteresowanej strony wydać postanowienie zabezpieczające roszczenie o alimenty, na mocy którego pozwany będzie zobowiązany łożyć alimenty na rzecz powoda przez okres toczenia się danej sprawy do uprawomocnienia się wyroku.

Ww. regulacja zrodziła szereg praktycznych problemów, z których najbardziej istotnym wydaje się odpowiedź na pytanie co dzieje się w sytuacji, gdy postanowienie wydane w przedmiocie zabezpieczenia będzie zobowiązywało pozwanego do łożenia kwoty wyższej niż kwota finalnie zasądzonych wyrokiem rozwodowym alimentów. Czy w przypadku zapłacenia tytułem zabezpieczenia kwoty wyższej niż kwota zasądzona wyrokiem pozwany będzie uprawniony do żądania zwrotu różnicy pomiędzy tymi kwotami na zasadzie art. 410 kc?

Odpowiedzi na ww. pytania dostarcza teza i uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 20.10.2010 r. III CZP 59/10. SN przesądził w niej, iż świadczenie uiszczone na podstawie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia zobowiązującego do łożenia na rzecz małżonka kosztów utrzymania rodziny nie podlega zwrotowi jako świadczenie nienależne w razie prawomocnego oddalenia w wyroku rozwodowym jego żądania zasądzenia alimentów na podstawie art. 60 KRO.

SN stwierdził, iż postanowienie o zabezpieczeniu kosztów utrzymania rodziny wydane w trakcie sprawy rozwodowej ma szczególny charakter jako postanowienie merytoryczne, rozstrzygające ostatecznie na czas procesu o objętym nim przedmiocie. Postanowienie to odrywa się od kończącego sprawę o rozwód wyroku i nie podlega w nim weryfikacji, a jego kontrola odbywa się w ramach postępowania zabezpieczającego.

Reasumując, małżonkowi który uiszczał okresowo tytułem zabezpieczenia kwotę wyższą niż kwota zasądzona finalnie wyrokiem rozwodowym za analogiczny okres nie przysługuje roszczenie o jej zwrot.