Wspólność ustawowa jako domyślny ustrój majątkowy między małżonkami może ustać z różnych przyczyn i w różny sposób. Najczęstszymi są przypadki ustania wspólności na skutek rozwodu lub jako wynik umowy stron.
Ustanie wspólności majątkowej, które w wypadku rozwodu stanowi skutek bezpośredni uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, stanowi warunek konieczny dokonania podziału majątku dorobkowego. Podział taki może się w trybie pozasądowym, o ile jest zgodny. W innym wypadku konieczne jest wystąpienie na drogę sądową.
Warto podkreślić, że postępowania o podział majątku dorobkowego należą do postępowań długotrwałych i wymagających dużego zaangażowania. Spraw takich nie ułatwiają także zwykle skomplikowane relacje między byłymi małżonkami.
Celem postępowania o podział majątku dorobkowego jest w pierwszej kolejności ustalenie składu tego majątku. W tym zakresie spory dotyczą często pochodzenia środków na zakup określonego składnika, wyjaśnić także należy, czy określona darowizna (np. od rodziców) była dokonywana na rzecz jednego z małżonków, czy też ich obojga.
Dość częste w praktyce jest poczucie jednego, a czasami obojga byłych małżonków, że to on lub ona w większym stopniu przyczynił(a) się do powstania majątku dorobkowego. Sytuacje takie występują zarówno w sytuacji, gdy dysproporcje wynikają z różnicy w uzyskiwanych wynagrodzeniach, jak również w wypadku gdy tylko jedno z małżonków osiąga dochody. Jakkolwiek przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują możliwość ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym, to w praktyce orzeczniczej takie rozstrzygnięcia zapadają niezwykle rzadko. Taki stan rzeczy wynika z faktu, że sama arytmetyczna różnica w dochodach jest zaledwie jedną z przesłanek ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Podział majątkowy
W dalszej kolejności w postępowaniu o podział majątku dorobkowego należy rozliczyć nakłady i to zarówno z majątku wspólnego na majątek osobisty każdego z byłych małżonków, jak również nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny. O ile ustalenie wartości nakładów z majątku wspólnego jest także powinnością sądu, o tyle o nakłady z majątku odrębnego musi wystąpić i udowodnić ich wysokość ten z małżonków, który danego nakładu dokonał. W ramach krótkiego opisu charakterystyki spraw o podział majątku dorobkowego warto w tym kontekście wskazać, że nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny nie rozliczone w postępowaniu o podział majątkowy nie mogą być odrębnie dochodzone w innym postępowaniu.
Dalsze istotne zagadnienia w sprawie podziałowej to kwestia ustalenia sposobu korzystania z majątku wspólnego w trakcie postępowania o jego podział i związane z tym rozliczenia. Należy podkreślić, że skoro co do zasady byli małżonkowie mają równe udziały w majątku dorobkowym, to w takim samym stopniu są uprawnieni do współkorzystania z jego składników. Zagadnienia z tego zakresu można i należy rozwiązywać w ramach postępowania o podział majątku dorobkowego choćby poprzez składanie odpowiednich wniosków o zabezpieczenie.
W zależności od wielkości zgromadzonego majątku jego składniki są w większości przypadku wykorzystywane na bieżąco przez byłych małżonków. Z taką sytuacją wiążą się nie tylko uprawnienia, ale także obowiązki jak choćby spłata kredytu czy zapłata podatków. Wszelkie kwoty zapłacone z tych tytułów również podlegają rozliczeniu w sprawie o podział majątku dorobkowego.
Warto wreszcie wspomnieć, że podział majątku obejmuje jedynie aktywa, a nie dotyczy pasywów, czyli długów. Należy o tym pamiętać w szczególności w sytuacji gdy głównym składnikiem majątku jest nieruchomość obciążona hipoteką zabezpieczającą kredyt na jej zakup. Byli małżonkowie odpowiadają solidarnie za kredyt i sąd nie ma możliwości zwolnienia któregokolwiek z małżonków z obowiązku spłaty kredytu, nawet jeśli nieruchomość uzyska w ramach podziału drugi z byłych małżonków. W tym zakresie w celu zwolnienia jednego małżonka z kredytu niezbędna jest w pewnym zakresie współpraca byłych małżonków między sobą i z bankiem. Co szczególnie istotne to zadbanie o takie rozwiązanie kwestii kredytu, aby nie pozostać bez nieruchomości i z obowiązkiem spłaty kredytu przez kolejnych kilkanaście lub kilkadziesiąt lat.
Podział majątku - Warszawa
Zasygnalizowane powyżej jedynie podstawowe problemy związane z postępowaniem o podział majątku dorobkowego wskazują na konieczność poznania swoich praw, a następnie ich skuteczną realizację w toku postępowania.
Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią BW w Warszawie, jeśli potrzebują Państwo pomocy w sprawie o podział majątku dorobkowego. Wyjaśnimy jakie prawa Państwu przysługują, doradzimy jak skutecznie zrealizować swoje prawa i zapewnimy pomoc w postępowaniu sądowym zmierzającym do uzyskania optymalnego rozstrzygnięcia.