Polski kodeks cywilny przewiduje w art. 993 ochronę dziedziczenia w stosunku do pewnych kategorii spadkobierców tj. zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków), małżonka i rodziców.
Ochrona spadkobierców polega na prawie domagania zapłaty określonej sumy pieniężnej w pierwszej kolejności od spadkobiercy, ewentualnie od osoby na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, a w ostateczności jeśli nie może od powyższych uzyskać zachowku, to także od obdarowanych. Zachowek to roszczenie pieniężne o zapłatę zasadniczo połowy (w pewnych wypadkach 2/3) wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby określonej osobie uprawionej do zachowku w ramach dziedziczenia ustawowego.
Ten zawiły opis najlepiej zilustrować prostym przykładem. Spadkodawca miał dwoje dzieci i posiadał mieszkanie o wartości 290 tys. złotych, a także oszczędności w kwocie 10 tys. złotych. Spadkodawca nie sporządził testamentu, dlatego udziały jego spadkobierców w spadku będą równe. Jeszcze za życia spadkodawca darował mieszkanie synowi. Po śmierci spadkodawcy, sąd stwierdził, że spadek po ojcu nabyli syn i córka po ½ udziału. W tej sytuacji gdyby ustawa nie przewidywała instytucji zachowku brat i siostra powinni jedynie podzielić się oszczędnościami po połowie. Na skutek zastosowania instytucji zachowku siostra ma prawo domagać się od brata kwoty 70 tys. złotych, która po dodaniu 5 tys. uzyskanych z oszczędności po ojcu będzie stanowiła połowę wartości udziału spadkowego, którą uzyskałaby gdyby spadkodawca nie dokonał darowizny na rzecz brata.
Podany powyżej stan faktyczny jest bardzo uproszczony, a sytuacje w rzeczywiście prowadzanych przez Kancelarię sprawach są daleko bardziej skomplikowane.
Jeśli zatem zastanawiają się Państwo nad właściwym zadysponowaniem swoim majątkiem tak, aby w przyszłości nie dochodziło do sporów między spadkobiercami, albo uważacie, że przysługuje Wam roszczenie o zachowek, czy też chcecie sprawdzić, czy macie podstawy aby bronić się przeciwko formułowanym względem Państwa roszczeniem o zachowek to zapraszamy do kontaktu z nami.